Ons hart is de motor in ons lichaam. Het pompt ons bloed rond, verspreid hiermee de voedingsstoffen en brandstoffen naar de cellen en is onvermoeibaar. Met gemiddeld 15.200 hartslagen per dag lijkt niets zo regelmatig als onze hartslag. Toch zijn er factoren die onze hartslag flink kunnen ontregelen: stress, emoties en intense beweging zorgen dat onze hartritmepatronen flink kunnen variëren.
Hoewel onze hartritmepatronen op een cardiogram altijd zeer regelmatig lijken, variëren deze vrijwel allemaal en van moment tot moment. Dit is de hartritme variabiliteit (HRV), de tijd tussen de ene en de andere hartslag varieert continu, hetzij minimaal, een kwestie van milliseconden.
Veel factoren zijn van invloed op deze HRV, waaronder ons ademhalingspatroon, lichaamsbeweging en zelfs onze gedachten. Haal jezelf maar eens voor de geest hoe een gedachte aan een examen je hele nachtrust kan verstoren.
Invloed emoties op hartritmepatronen
Onderzoek van het HeartMath Institute in Amerika heeft aangetoond dat onze gevoelens en emoties de krachtigste factoren zijn die ons hartritme beïnvloeden. Over het algemeen hebben stressvolle emoties, zoals angst, woede en frustratie, een grote invloed op onze hartslag. Deze zal onder invloed hiervan krachtiger, onregelmatiger en sneller zijn. Wanneer deze op een cardiogram wordt weergegeven, zal deze een grillig, onregelmatig patroon laten zien.
Andersom geldt het ook: wanneer we gevoelens van warmte, genegenheid en dankbaarheid ervaren, laat de grafiek een mooi regelmatig en vloeiend patroon zien.
Al deze eigenschappen van ons hartritmepatroon worden nauwkeurig en in real-time gemeten en weergegeven met de emWave- en Inner Balance-technologieën die HeartMath heeft ontwikkeld. Met deze technologieën kun je je emoties trainen, daarmee de hartritme variabiliteit (HRV) positief beïnvloeden, waardoor je uiteindelijk een bijna voortdurende staat van hartcoherentie kunt bereiken.
Stress en negatieve emoties
Stress en frustratie zijn inherent verbonden aan onze westerse leefstijl. Onze werkgever heeft verwachtingen bij je functioneren op het werk, de kinderen moeten naar voetbal en voortdurend lopen we rond met een opgejaagd gevoel. Erbovenop komen de chauffeurs op de weg die ons belemmeren in onze haast en de frustratie stijgt naar 100%. Ook de nachtrust die je toch al zo hard nodig hebt, duurt niet langer dan 5 aaneengesloten uurtjes.
Kortom, we zijn zo gespannen dat we nauwelijks nog veerkracht hebben en de vraag is niet óf, maar wanneer we knappen. Voor onze fysiologie betekent dit dat het sympathische en parasympatische zenuwstelsel niet goed met elkaar samenwerken. Je kunt het jezelf voorstellen als het besturen van een auto: met één voet op het gaspedaal (het sympathische zenuwstelsel) en de andere op de rem (het parasympatische zenuwstelsel) tegelijkertijd, verbruik je bijzonder veel brandstof (energie), terwijl je nauwelijks vooruitkomt. Net zo min als dit goed is voor je auto, is het ook bijzonder slecht voor je lichaam. Onder invloed van stress en negatieve emoties, produceert ons hart een onregelmatig en grillig uitziend hartritmepatroon.
Positieve emoties en onze hartritmepatronen
Positieve emoties daarentegen sturen een heel ander signaal door ons lichaam. Wanneer we positieve emoties ervaren zoals waardering, vreugde, zorg en liefde, zie je dat het hartritmepatroon daarop direct reageert: het ziet er zeer geordend uit als een vloeiende, harmonieuze golf. Dit wordt een coherent hartritmepatroon genoemd.
Met een coherent hartritme genereren zijn het sympathische (gaspedaal) en parasympatische (rem) zenuwstelsel gesynchroniseerd en werken in harmonie samen. Deze harmonieuze samenwerking zorgt niet alleen voor rust in ons zenuwstelsel, maar bovendien verbeteren andere lichaamsprocessen ook. We zijn helderder van geest, hebben een betere concentratie en het komt onze relaties ten goede.
Dit laatste is een feit dat vaak over het hoofd wordt gezien, omdat het niet tastbaar is. Wanneer we in een staat van hartcoherentie zijn, stralen we dat uit. Dit is niet zichtbaar, maar wel meetbaar met een supergevoelige magnetometers. Ons hart straalt namelijk een elektromagnetische straling uit die in amplitude wel 60 keer zo sterk is als die van onze hersenen.
Het is dan ook geen wonder dat we aanvoelen of iemand lekker in zijn vel zit of niet, of dat een situatie ongemakkelijk voelt of niet. We voelen namelijk de energie die om iemand heen hangt als een soort van aura.
Hartcoherentie: een staat van optimaal functioneren
Het onderzoek van het HeartMath Instituut laat zien dat het genereren van positieve emoties een meetbaar resultaat oplevert, ofwel: geluk is meetbaar! Wanneer we in een staat van harmonie verkeren, zijn we gelukkig. De staat van hartcoherentie synchroniseert onze psychologische (mentale en emotionele) als fysiologische (lichamelijke) processen. Eenvoudig gezegd, ons lichaam en onze hersenen werken beter, we voelen ons beter en we presteren beter.
Fysiologisch wordt een staat van hartcoherentie gekenmerkt door een vloeiend, sinusvormig patroon in de hartslagvariabiliteit. Dit karakteristieke patroon heet hartritmecoherentie en is de primaire indicator.
Met de emWave- en Inner Balance-technologieën is hartcoherentie te meten en te kwantificeren. In een coherente toestand treedt onder andere een aantal fysiologische veranderingen op:
- De twee takken van de autonome zenuwstelsel synchroniseren met elkaar.
- Verschillende lichaamssystemen synchroniseren met het ritme dat door het hart wordt gegenereerd.
- Verhoogde synchronisatie tussen de activiteit van het hart en de hersenen.
