Hartcoherentie is een term die de meeste mensen nog vreemd in de oren klinkt. Niet alleen mensen zoals jij en ik zullen de vraag hebben wat het betekent, ook menig cardioloog zal zich afvragen wat hiermee wordt bedoeld. Het HeartMath Institute in de VS heeft aangetoond dat het genereren van voortdurende positieve emoties een specifieke, wetenschappelijk meetbare toestand van het lichaam creëert, die de gezondheid ten goede komt. Ofwel, hartcoherentie is goed voor zowel het fysieke lichaam als voor de emotionele gesteldheid.
Wat is hartcoherentie?
De betekenis van hartcoherentie is: een psychofysiologische toestand die wordt gekenmerkt door optimale orde en harmonie in zowel onze psychologische (mentale en emotionele) als fysiologische (lichamelijke) processen. In een staat van coherentie werken het hart, onze longen en onze hersenen perfect samen.
Maak geluk meetbaar met HeartMath
Onderzoek van het HeartMath Institute laat zien dat met enige oefening deze toestand eenvoudig is te bereiken en dat mensen die dit proces beheersen, profiteren van efficiëntere fysiologische processen, een grotere emotionele stabiliteit, een verhoogde mentale helderheid en verbeterde cognitieve functie. Kortom, als we hartcoherentie kunnen bereiken, werkt alles in ons lichaam beter en beschikken we over een betere gezondheid, zowel fysiek als emotioneel.
Wat is hart-brein coherentie?
In een toestand van hart-breincoherentie, werken hart en hersenen feilloos samen en functioneren ze als één geheel. Kenmerken van zo’n toestand zijn:
- een rustige, ontspannen ademhaling
- een regelmatige, rustige hartslag
- het ervaren van positieve emoties
- ontspannen aandacht
Dr. Rollin McCraty, onderzoeksdirecteur van het HeartMath Institute legt het als volgt uit: “Coherentie is de toestand waarin het hart, de geest en de emoties energetisch op elkaar zijn afgestemd en samenwerken. Het is een staat die zorgt voor emotionele veerkracht en persoonlijke energie wordt verzameld en niet wordt verspild, waardoor er meer energie overblijft om intenties en harmonieuze resultaten te manifesteren.”
Wat zijn de kenmerken van hartcoherentie?
Wanneer we verkeren in een staat van hartcoherentie is er een vloeiend sinusachtig patroon meetbaar in de hart variabiliteit. Dit karakteristieke patroon, ook wel hartritmecoherentie genoemd, is de primaire indicator die kan worden gemeten met de emWave 2 of emWave Pro, een apparaat dat is ontwikkeld door het HeartMath Institute en de mate van coherentie meet en weergeeft. Bij hartcoherentie verandert een aantal fysiologische processen. Zowel het sympathische als het parasympatische zenuwstelsel synchroniseren met elkaar, waardoor er een stabiele mate van homeostase ontstaat.
bron: HeartMath Instituut
Wanneer men een staat van hartcoherentie bereikt, ontstaat er een gezonde samenwerking van drie factoren:
- Hartritme variabiliteit
- Ademhaling
- Hartslagritme
Alle drie deze systemen gaan een sinusachtig en vloeiender weergavepatroon weergeven. Dit is in tegenstelling tot hoe een patroon eruit ziet van een gestrest persoon. Dan is het weergavepatroon grillig en onregelmatig.
Hoe bereik je coherentie?
Hartcoherentie is eenvoudig binnen een paar minuten tijd reeds te bereiken. Onze emoties en gevoelens zijn hierbij van ongekend belang.
- Ga rustig zitten op een plek waar je niet gestoord wordt en roep een gevoel op van waardering en zorg dat je hierbij rustig ademhaalt. Je kan dit doen in de auto, tijdens het douchen of gewoon lekker op de bank. Als je hiermee moeite hebt, haal dan een herinnering op waarbij je dankbaar was. Je kan ook bepaalde muziek gebruiken of een foto. Ankeren kan hierbij een waardevolle hulpbron zijn.
- Wanneer je het dankbare gevoel en de daarmee gepaarde emoties voor jezelf op de voorgrond hebt, laat dit gevoel dan lekker voortduren. Je kan hierbij een glimlach aan de binnenkant van je mond vormen. Dit klinkt misschien vreemd, maar maakt het eenvoudiger om deze emotie vast te houden.
- Nadat je deze positieve emoties hebt opgeroepen en ze enkele minuten hebt ervaren en je gebruikt een emWave Pro, dan zal je op je hartmonitor kunnen zien dat je een toestand van hartcoherentie hebt bereikt en dat je hartritme variabiliteit (HRV) is toegenomen.
Hoe kan je hartcoherentie meten?
Er zijn diverse hartcoherentie apps waarmee je de coherentie en HRV kunt meten. Deze vind je in de Apple App Store en in de Google Play Store.
De meest betrouwbare en complete metingen krijg je natuurlijk met apparatuur die speciaal hier is ontwikkeld, zoals de emWave 2 van HeartMath Institute. Dit is een geavanceerde hartslagmeter die bovendien subtiele veranderingen in het hartritme kan meten. Deze subtiele veranderingen worden weergegeven in de hartslagvariabiliteit (HRV). Lees meer over de emWave 2 of emWave Pro.
Met de code Heartcore17 krijg je 5% korting op het aankoopbedrag (niet i.c.m. met andere acties)
In de onderstaande video laat Howard Martin, een van de oprichters van HeartMath, zien hoe het apparaat de HRV bewaakt en meet en de persoon voortdurende feedback geeft.
Ademhaling en hartcoherentie
Net zoals onze ademhaling van invloed is op onze hartslag, zo geldt dat andersom ook. Onze ademhaling en ons hart zijn de rem- en gaspedaal van elkaar en ze werken heel nauwgezet samen. Wanneer we inademen versnelt de hartslag, wanneer we uitademen vertraagt deze. Binnen de wetenschap wordt dit ook wel de ‘respiratoire sinusaritmie’ genoemd.
Deze balans die het systeem altijd weer tot rust brengt, is vergelijkbaar met ons zenuwstelsel. Ter vergelijking: ons sympathische zenuwstelsel zet onze organen aan tot actie (gaspedaal), terwijl ons parasympatische zenuwstelsel (rempedaal) de rust herstelt. Op die manier blijft er altijd een balans gehandhaafd in ons lichaam.
Net zoals bij de ademhaling, geeft hartcoherentie eenzelfde balans weer, waarbij de versnelling en vertraging van onze hartslag met elkaar in balans zijn. Wetenschappers hebben namelijk ontdekt dat er een verband bestaat tussen onze ademhaling en de hartslagfrequentie. Door ritmisch te ademen herstelt het parasympatische zenuwstelsel (rempedaal) de rust in het lichaam en dus ook in het hart.
Wanneer je jezelf bevindt in een stressvolle situatie, zal het hart je in de keel kloppen. Door rustig en ritmisch te ademen, bijvoorbeeld door middel van ‘box breathing’, kun je de rust in je lichaam en geest versneld herstellen.
Ademhaling en een toestand van hartcoherentie zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Zodra je een gevoel van dankbaarheid oproept en dit ervaart, ontspant het lichaam en verdiept de ademhaling zich.
Bron: HeartMath Institute
Waarom hartcoherentie bij stress en burn-out?
De hedendaagse benadering van stress en burn-out zijn vooral gebaseerd op een cognitief-psychologische invalshoek. Het kan inderdaad veel voordelen opleveren wanneer we een situatie logisch beredeneren en in een ander perspectief plaatsen.
Toch valt er nog grote winst te behalen door stress en burn-outklachten vanuit een holistisch perspectief te benaderen. Stress heeft namelijk ook een grote impact op onze lichamelijke gesteldheid.
Onze hartslag wordt bepaald door onze gedachten, de emoties die deze veroorzaken én onze ademhaling. Hierdoor staat ons systeem bij stress voortdurend in overdrive (gaspedaal), ofwel de balans is zoek. Door onszelf te concentreren op onze ademhaling, kunnen we ons hartritme weer in balans brengen.
De manier waarop we ademen, vertelt veel over onze fysieke en/of mentale toestand. Hyperventilatie en andere verkeerde ademhalingspatronen zijn vaak aan de orde van de dag bij mensen die veel stress ervaren. Ze ademen te snel, te langzaam, te diep, te oppervlakkig of houden frequent hun adem in. Deze onbewuste ademhalingspatronen kunnen tot veel klachten leiden, zowel lichamelijk als geestelijk.
Hartcoherentie voor een betere ademhaling
Mensen met acute of chronische hyperventilatie hebben daarnaast ook vaak last van stressklachten. Denk bijvoorbeeld aan hyperventilatie vlak voor een optreden of presentatie.
Hyperventilatie wordt in de meeste gevallen veroorzaakt door een irreële reactie op een potentieel gevaar. De verkeerde ademhaling uit zich ten gevolge van allerhande onderliggende spanningen, angsten en gedachten.
Maak geluk meetbaar met HeartMath
Het gevolg is dat we hoog en oppervlakkig op de borst gaan ademen. Het gevolg is dat we bij hyperventilatie te veel zuurstof en te weinig koolstofdioxide in het bloed krijgen. Hierdoor ontstaat er een disbalans tussen beide. Vooral het lage CO2-gehalte speelt een grote rol bij hyperventilatie, aangezien de zuurtegraad (pH-waarde) van het bloed stijgt. Om deze balans te herstellen is het belangrijk om rustig te ademen – met gesloten mond en door de neus – om deze balans te herstellen.
Ademhaling om emoties onder controle te krijgen
Hoewel een snelle ademhaling onder stressvolle omstandigheden heel waardevol kan zijn – bijvoorbeeld als je fysiek moet vluchten – is het ook maar goed dat je met een bewuste ademhaling ook je stress kan beïnvloeden. Met je ademhaling kan je namelijk ook je hartritme beïnvloeden, dat in gelijke tred stijgt onder invloed van stress.
Door eenvoudigweg langzaam te ademhalen – vier seconden in en vier seconden uit – vertraag je je hartritme en kun je in relatief korte tijd van een stressvolle emotionele toestand naar een ontspannen toestand transformeren en je emoties onder controle te krijgen, waardoor je snel in staat bent om hartcoherentie te bereiken. Probeer tijdens het ademhalen je tong te ontspannen. De menselijke geest is neurologisch gewend elke gedachte te ‘lingualiseren’. Dus als je je tong ontspant, ontspant je geest ook.
Natuurlijk is het allerbelangrijkst dat je de ademhaling niet té geforceerd uitvoert, want dan kun je weer buiten adem raken. Voel, of leer te voelen, wat voor jou het fijnste voelt. Je kan bijvoorbeeld ook de techniek van box breating toepassen.
Wat is box breathing?
Box breathing is een ontspannende ademtechniek die militairen en politiepersoneel leert om in stressvolle situaties ontspannen te kunnen blijven. Onderstaand vind je de stappen die box breathing omschrijven. Een scherpschutter moet zijn ademhaling zodanig onder controle houden, dat hij iemand op honderden meters afstand moet kunnen neerschieten. Een goede ademhaling en ontspanning is daarbij van essentieel belang.
Bij box breathing adem je vier tellen lang in, houd je vervolgens deze ademteug vier seconden vast en adem je in vier tellen weer uit. Nadat je je adem hebt uitgeblazen wacht je vier tellen, zodat je je adem weer moet hálen. Op die manier creëer je een cyclus die zeer goed ontspannend werkt op het zenuwstelsel.
Positieve emoties en ademhalen
We hebben allemaal wel de ervaring dat we onder ontspannen omstandigheden rustig ademen en eenvoudiger positieve emoties kunnen oproepen. De ademhaling kan daarbij een belangrijke ondersteuning vormen.
Onze ademhaling en ons hartritme zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden: een snelle hartslag betekent een snelle ademhaling en vice versa. Wanneer het hartritme verandert door een positieve emotionele verschuiving, dan synchroniseert ons ademhalingsritme automatisch mee.
Bovendien biedt de positieve emotionele focus een breed scala aan voordelen, die zeker in combinatie met een rustig ademhalingsritme elkaar versterken. Dit is het punt waarop hartcoherentie ontstaat. Ons hart en de ademhaling gaan onder invloed van de positieve emoties beter met elkaar synchroniseren en hiermee krijgen we toegang tot een verbeterde intuïtie, een grotere creativiteit en een verbeterde cognitieve functie.
Hartcoherentie en hyperventilatie
Door het trainen van hartcoherentie mensen met hyperventilatie grote voordelen behalen. Een goede oefening daarvoor is de Quick Coherence®-techniek van het HeartMath Institute. Daarbij gebruik je de kracht van het hart en positieve emoties om je gedachten en emoties in balans te brengen.
De Quick Coherence®-techniek kun je toepassen wanneer je een negatieve emotie voelt, zoals frustratie, irritatie, angst of woede. Door deze snelle, maar bijzonder effectieve techniek toe te passen, ben je snel in staat om je hyperventilatie de baas te zijn en de innerlijke harmonie te herstellen. Bekijk in deze video hoe je deze techniek gebruikt.
Slapen en hartcoherentie
Slaapverbetering staat bij veel mensen hoog op hun lijstje. In 2018 gaf bijna een kwart van de Nederlanders boven de 25 aan regelmatig slaapproblemen te ervaren. Dat zijn bijna 2,9 miljoen Nederlanders.
Alles draait om balans, zo ook bij slaap. Wanneer je bijvoorbeeld stress ervaart, herstel je hiervan tijdens een herstellende slaap. Hierbij is het belangrijk om te begrijpen dat hetgeen we overdag doen, van invloed is op hoe we ’s nachts slapen.
Als we de stress van gedurende de dag in ons systeem laten ophopen en onvoldoende ontspannen, verstoren we hiermee onze natuurlijke veerkracht en balans en kunnen we een flink verstoord slaappatroon krijgen. Het oefenen van ontspanningstechnieken gedurende de dag en vlak voor het naar bed gaan, kunnen helpen om je slaap te verbeteren.
Ontspanningstechnieken om beter te kunnen slapen
Natuurlijk zijn er diverse methoden voor ontspanning en slaapverbetering. Belangrijk is om sowieso fel (blauw) licht voor het slapengaan te vermijden. Schakel dus zeker een uur voor het slapengaan de tv, tablet en smartphone uit. Ook helpt het om de lampen vast te dimmen, waarmee je de aanmaak van het slaaphormoon melatonine stimuleert.
Wanneer je geestelijk nog druk bent, kan een rustgevende avondmeditatie je hersenen tot rust brengen, zodat je makkelijker in slaap kunt vallen. Ook een half uurtje yoga kan heerlijk ontspannend werken voor lichaam en geest.
Vervang ongewenste emoties
Gedurende de dag krijgen veel mensen te maken met ongewenste emoties, bijvoorbeeld op het werk of in het verkeer. Voor stressreductie is het belangrijk om emotionele reacties, zoals irritatie, zorgen, angst, oordelen en verwijten tijdens de dag te verwerken, zodat je ze niet (letterlijk) mee naar bed neemt.
Wanneer je gedurende de dag merkt dat je een gestrest gevoel hebt, zorg dan dat je direct kunt ontladen. De volgende techniek van HeartMath Institute helpt je om beter met de situatie te kunnen omgaan. Je leert om een andere houding aan te nemen en te behouden, zoals niet-oordelen, zorgzaamheid, geduld, waardering of mededogen.
| Ongewenste gevoelens | Vervangende gevoelens/maatregelen |
| Angst | Adem kalmte en balans |
| Jezelf overweldigd voelen | Adem rust en vrede |
| Verdriet en depressie | Adem waardering en oordeelloosheid |
| Schuldgevoel | Adem compassie |
| Overbezorgd | Adem zorg |
Attitude Breathing®: hartcoherentie oefening van HeartMath
De Attitude Breathing® oefening van HeartMath is een beproefde methode om effectief te kunnen omgaan met stress. De volgende stappen stellen je in staat om minder stress te ervaren:
Stap 1: Herken een ongewenste houding: een gevoel of houding die je wilt veranderen. Dit kunnen dingen zijn als zorgen, angst, frustratie, woede, zelfoordeel, schuld, schuld.
Stap 2: Identificeer de emotie en adem een houding in die een tegenwicht zou zijn voor de emotie die je wilt veranderen. Dit noemen we de vervangende houding. Selecteer een positieve houding en adem vervolgens het gevoel van die nieuwe houding langzaam en nonchalant in door het hartgebied. Doe dit een tijdje om het nieuwe vervangingsgevoel te ankeren.
Door een positieve emotie te ankeren aan de nieuwe houding en deze positieve emotie ook écht te voelen, creëer je een toestand van hartcoherentie. Hartcoherentie is een staat waarin de fundamentele lichaamssystemen – de hartslag, bloeddruk en ademhaling – in harmonie met elkaar samenwerken.
Quick Coherence® hartcoherentie meditatie
Met de Quick Coherence® techniek ben je met krachtige stappen in staat om binnen een minuut rust in je systeem te creëren, zelfs als je jezelf in een stressvolle situatie bevindt.
Door de kracht van je hart te gebruiken om gedachten en emoties in balans te brengen, kun je overal energie en mentale helderheid bereiken en je snel beter voelen. Gebruik Quick Coherence vooral wanneer je jezelf vervelend begint te voelen, zoals bij frustratie, irritatie, angst of woede.
Door bewust een gevoel van welbevinden op te roepen, zal je lichamelijk hierop reageren en dit weerspiegelt zich in innerlijke harmonie en meer gebalanceerde hartritmes, waardoor de hersenfunctie verbetert en ontspant, waardoor we toegang krijgen tot hogere inzichten.
Stap 1: Richt je aandacht op het gebied van het hart. Stel je voor dat je adem in en uit je hart of borstgebied stroomt, een beetje langzamer en dieper dan normaal.
Suggestie: Adem 5 seconden in, adem 5 seconden uit of wat voor jou comfortabel voelt.
Stap 2: Doe een bewuste poging om een positieve emotie te ervaren, zoals waardering voor of zorg voor iemand of iets in je leven. Denk bijvoorbeeld aan een geliefd persoon in je leven of je huisdier.
Suggestie: probeer het gevoel dat je hebt voor diegene of het huisdier vast te houden en concentreer je op het gevoel van kalmte en dankbaarheid.
Andere maatregelen voor slaapverbetering
Stress gaat in onze spieren vastzitten. Halsstarrigheid heet niet voor niets zo. Halsstarrige mensen hebben vaak een stijve nek. Om de opeenhopingen van stress te verwijderen, is het belangrijk regelmatig deze spanningen te verhelpen. Maak lekker een wandeling in de frisse buitenlucht of doe verspreid over de dag verschillende stretchoefeningen. Lichamelijke oefening zorgt bovendien voor de afgifte van endorfine, waar je een rustig gevoel van krijgt en waarvan je lekker ontspant, terwijl je je energie weer oplaadt. Door lichamelijk vaker te ontspannen, zal je op korte termijn al slaapverbetering kunnen opmerken.
Maak geluk meetbaar met HeartMath
Cafeïne is de brandstof van onze hectische maatschappij en prikkelt ons zenuwstelsel. Door alleen ’s morgens koffie te drinken, zorg je dat je zenuwstelsel is gekalmeerd als je ’s avonds naar bed gaat. Natuurlijk is niet iedereen even gevoelig voor cafeïne, maar het is sowieso gezonder om je lichaam zijn eigen regeneratieve ritmes te laten resetten, zodat je niet afhankelijk bent van stimulerende middelen. Drink veel water om gehydrateerd te blijven en gifstoffen uit je systeem te spoelen.
Zoals eerder al gezegd is het af te raden om nog tv te kijken vlak voor het slapengaan. Het felle, blauwe licht en de onrustige beelden van een actiefilm zijn niet 1,2,3 uit je systeem als je de tv uitschakelt. Mijn advies is om voor optimale rust geen tv op de slaapkamer te plaatsen.
Een kwalitatieve slaapplek is essentieel voor een goede nachtrust. Zorg voor een comfortabele en rustige slaapomgeving, inclusief een goed matras. Om in de slaapmodus te komen kun je de lichten dimmen en naar rustgevende muziek luisteren voordat je gaat slapen. Zelf luister ik regelmatig naar binaural beats om de hersenen tot rust te brengen.
Hartcoherentie voor slaap
Wanneer we verkeren in een staat van hartcoherentie, voelen we onszelf ontspannen. We voelen onszelf lekker relaxed, onze ademhaling verdiept zich en onze bloeddruk daalt een beetje. Deze factoren spelen alle drie een belangrijke rol om goed in te kunnen slapen.
De training van hartcoherentie draagt dus in belangrijke mate bij aan een goede nachtrust en kan bijdragen aan slaapverbetering. Door dagelijks – en liefst ook vlak voor het slapengaan – een paar momenten in te lassen om de hartcoherentie te trainen, stellen we onszelf met enige oefening al snel in staat om onze slaapproblemen op te lossen en te genieten van een heerlijke nachtrust.
Hartcoherentie voor Hoogsensitieve personen (HSP)
Hoogsensitieve personen – ook wel HSP’ers – zijn mensen met een zeer fijngevoelige antenne. Ze voelen op voorhand al aan hoe iemand anders zich voelt en kunnen buitengewoon emotioneel reageren op sterke fysieke stimuli, zoals geluiden, geuren, beelden of tactiele gevoelens (aanrakingen). Deze gevoeligheid zorgt bij veel HSP’ers voor een voortdurende stress, een onrustig gevoel. Voor deze groep mensen kan hartcoherentie training uitkomst bieden.
HSP kenmerken en symptomen
De belangrijkste kenmerken van een hoogsensitieve personen zijn:
- Ze zijn vaak introvert en verlegen.
- Hun reacties zijn vaak indirect, omdat ze eerst even de vraag of situatie moeten ‘verteren’.
- Ze blijven meestal wat langer in een situatie hangen.
- Ze zijn sterk ontvankelijk voor ASMR.
- Ze hebben (heel) veel behoefte aan me-time om te kunnen verteren en herstellen.
- Ze kunnen snel overweldigd raken in de interactie met extraverte mensen of in onvoorziene situaties.
- Ze hebben een geweldig empathisch vermogen.
- Ze zijn uiterst behulpzaam naar mensen in hun omgeving, vaak zodanig dat ze zichzelf erin verliezen.
- Ze zijn zeer complexe denkers en leggen voor andere onzichtbare verbanden.
Symptomen waarmee hoogsensitieve personen te maken kunnen krijgen, zijn:
- Vaak of zelfs voortdurende stress
- Plotselinge huilbuien door een overweldigend gevoel
- Persoonlijke (emotionele) verwaarlozing doordat je altijd maar anderen probeert te helpen
- Je ervaart andermans problemen als die van jezelf
- Kleine triggers kunnen grote emotionele schommelingen teweegbrengen
Een hoogsensitief persoon reageert sterk een verheven stem, kletterend servies, onaangename muziek en vooral zinloze gesprekken kunnen hen snel gek maken. Aan de andere kant beleven ze positieve momenten van het leven levendiger: reizen, de smaak van hun lievelingseten, zonsondergangen en zonsopkomst, het zijn momenten waarin een HSP’er volledig in kan opgaan. Hooggevoeligheid is dus zowel een gave als een vloek.
Mogelijke oorzaken HSP
Het zijn niet uitsluitend introverte mensen die hooggevoelig zijn, ook extraverte mensen kunnen HSP zijn. De oorzaken van deze mentale eigenschap liggen in de werking van de hersenen: het dopamineniveau is laag, spiegelneuronen zijn actiever, het prefrontale deel van de hersenen, dat verantwoordelijk is voor de ontvankelijkheid van emoties, is zeer gevoelig voor impulsen.
Door de vaak voortdurende toestand van stress (het tegenovergestelde van hartcoherentie) waarin hoogsensitieve personen verkeren, hebben ze een overprikkeld zenuwstelsel en is het endorfinesysteem uitgeput. Een lage pijndrempel, rusteloosheid, gevoeligheden voor voedsel en een verstoord slaappatroon, maken de HSP’er alleen maar gevoeliger voor omgevingsfactoren.
Wat kun je doen? Omgaan met HSP
- Zorg voor voldoende slaap en ontspanning, zoals meditatie.
- Drink minder of liefst geen koffie. Cafeïne veroorzaakt een storm van emoties bij de overgevoelige en kan leiden tot flinke stemmingswisselingen.
- Zoek tijd voor jezelf en schakel afleidingsfactoren uit, zoals je telefoon, tv en deurbel.
- Omring jezelf met mensen waarbij je jezelf goed voelt, aangename dingen, geluiden en geuren.
- Investeer in je gezondheid, zowel lichamelijk als geestelijk. Voed jezelf met puur en onbewerkt voedsel vol vitamines en mineralen. Neem een lekker voetenbadje met eucalyptus en pepermunt. Mediteer op rustgevende muziek etc.
Hoogsensitiviteit en hartcoherentie
Aangezien HSP voor veel mensen voortdurende stress veroorzaakt, kan hartcoherentie een bijzonder positieve bijdrage leveren aan het bestaan van HSP’ers. Zeker aangezien hoogsensitieve personen zo gevoelig zijn voor emoties, zijn ze ook zeer goed in staat om positieve emoties te ervaren.
Door met een HeartMath hartcoherentie trainer zoals de Inner Balance positieve emoties te trainen, kunnen ze balans in hun leven herstellen. In een staat van hartcoherentie zijn ze weerbaarder voor stressvolle situaties en kunnen ze de invloed van stress tot een minimum beperken.
Hartslagvariabiliteit voor topprestaties
Dat er een zeker verband bestaat tussen onze hartgezondheid en topprestaties was al langer duidelijk. Toch hebben wetenschappers pas relatief recentelijk aan kunnen tonen dat het niet alleen de fysiologische gezondheid van het hart hierbij een rol speelt.
Onderzoekers van het HeartMath Instituut in Amerika vonden namelijk een opmerkelijk verband tussen de mentale, emotionele en fysiologische processen door het hele lichaam. Deze unieke vorm van coherentie (samenwerking), noemen ze hartcoherentie. Wanneer er sprake is van hartcoherentie, is het lichaam in een staat van optimaal functioneren en dus in staat om topprestaties te leveren.
Hartcoherentie wordt gemeten via de hartslagvariabiliteit (HRV). Deze verschijnt in de vorm van een vloeiend, sinusvormig patroon. Het ontstaan van hartcoherentie kan ook worden herkend door een synchronisatie en harmonisatie die plaatsvindt tussen de sympathische en parasympathische zenuwstelsels binnen het grotere autonome zenuwstelsel. In feite volgen vele fysiologische systemen wanneer het hart in een coherente toestand is.
Het eindresultaat is een diepgaande integratie tussen het hart en de hersenen. In deze toestand werken alle primaire systemen van het lichaam (hartritme, bloeddruk en ademhaling) harmonieus samen en zijn we in staat om topprestaties te leveren, zowel op mentaal als lichamelijk vlak.
Ontspanning en hart-breincoherentie
Deze harmonieuze samenwerking tussen het hart en de hersenen is echter totaal verschillend van een staat van eenvoudige ontspanning. Wanneer we onszelf ontspannen neemt het parasympathische zenuwstelsel (rempedaal) slechts de overhand ten opzichte van het sympathische zenuwstelsel (gaspedaal). Bij een staat van brein-hartcoherentie is er sprake van een synchronisatie tussen het hart en de hersenen. Naarmate deze synchronisatie, harmonie en orde tussen beide systemen toeneemt, ben je in grotere mate in staat te putten uit een grote bron van kracht en energie.
Aangezien ontspanning in wezen een toestand is waarin je weinig energie hebt, is een staat van coherentie vooral gebaseerd op de kracht van positieve emoties die uit een hartgericht bewustzijn voortvloeien.
Het hart wordt in veel spirituele tradities erkend als de poort waardoor levenskracht en bewustzijn in onze realiteit komen. Wanneer we gebruik maken van deze primaire bron van energie, hebben we ‘raketbrandstof’ om topprestaties te leveren, zowel op mentaal als op fysiek vlak.
Het is de kunst deze energie te kanaliseren bij alles wat we doen. Op die manier kunnen we in staat zijn om op een intelligente manier te presteren.
Hartcoherentie: creëer een staat van optimaal functioneren
Hartcoherentie is een term die de meeste mensen nog vreemd in de oren klinkt. Niet alleen mensen zoals jij en ik zullen de vraag hebben wat het betekent, ook menig cardioloog zal zich afvragen wat hiermee wordt bedoeld.
Maak geluk meetbaar met HeartMath
Het HeartMath Institute in de VS heeft aangetoond dat het genereren van voortdurende positieve emoties een specifieke, wetenschappelijk meetbare toestand van het lichaam creëert, die de gezondheid ten goede komt. Ofwel, hart coherentie is goed voor zowel het fysieke lichaam als voor de emotionele gesteldheid.
Wat kenmerkt coherentie?
Wanneer we verkeren in een staat van hart coherentie is er een vloeiend sinusachtig patroon meetbaar in de hart variabiliteit. Dit karakteristieke patroon, ook wel hartritmecoherentie genoemd, is de primaire indicator die kan worden gemeten met de emWave 2 of emWave Pro, een apparaat dat is ontwikkeld door het HeartMath Institute en de mate van coherentie meet en weergeeft. Bij hart coherentie verandert een aantal fysiologische processen. Zowel het sympathische als het parasympatische zenuwstelsel synchroniseren dan met elkaar, waardoor er een stabiele mate van homeostase ontstaat.
Wanneer men een staat van hartcoherentie bereikt, ontstaat er een gezonde samenwerking van drie factoren:
- Hartritme variabiliteit
- Ademhaling
- Hartslagritme
Alle drie deze systemen gaan een sinusachtig en vloeiender weergavepatroon weergeven. Dit is in tegenstelling tot hoe een patroon eruit ziet van een gestrest persoon. Dan is het weergavepatroon grillig en onregelmatig.
Hoe bereik je coherente hartpatronen?
Hartcoherentie is eenvoudig binnen een paar minuten tijd reeds te bereiken. Onze emoties en gevoelens zijn hierbij van ongekend belang.
- Ga rustig zitten op een plek waar je niet gestoord wordt en roep een gevoel op van waardering en dankbaarheid. Je kan dit doen in de auto, tijdens het douchen of gewoon lekker op de bank. Als je hiermee moeite hebt, haal dan een herinnering op waarbij je dankbaar was. Je kan ook bepaalde muziek gebruiken of een foto. Ankeren kan hierbij een waardevolle hulpbron zijn.
- Wanneer je het dankbare gevoel en de daarmee gepaarde emoties voor jezelf op de voorgrond hebt, laat dit gevoel dan lekker voortduren. Je kan hierbij een glimlach aan de binnenkant van je mond vormen. Dit klinkt misschien vreemd, maar maakt het eenvoudiger om deze emotie vast te houden.
- Nadat je deze positieve emoties hebt opgeroepen en ze enkele minuten hebt ervaren en je gebruikt een emWave Pro, dan zal je op je hartmonitor kunnen zien dat je hartcoherentie hebt bereikt en dat je hartritme variabiliteit (HRV) is toegenomen.
Hoe kan je hartcoherentie meten?
De emWave 2 van HeartMath Institute is een geavanceerde hartslagmeter die bovendien subtiele veranderingen in het hartritme kan meten. Deze subtiele veranderingen worden weergegeven in de hartslagvariabiliteit (HRV).
Sport en topprestaties
De psychologische effecten van hartcoherentie manifesteren zich in de vorm van een alerte en heldere geest, ontspanning en balans. In deze toestand zijn we ook bijzonder veerkrachtig in de omgang met stress. Op die manier zijn we op cruciale momenten beter in staat om topprestaties te leveren op alle niveaus: mentaal, fysiek, emotioneel, spiritueel en sociaal.
Hartcoherentie of flow?
Flow en hartcoherentie worden vaak te pas en te onpas door elkaar gebruikt en in feite komt het ook op hetzelfde neer. Het verschil is dat een toestand van hartcoherentie meetbaar is gemaakt, terwijl een toestand van ‘flow’ alleen voelbaar is.
De onderzoekers van HeartMath Instituut hebben apparatuur ontwikkeld om inzichtelijk te krijgen in welke toestand het hart verkeert. Zijn ontwikkelden hiervoor onder andere de Inner Balance Trainer en de emWave ontwikkeld, twee draagbare apparaatjes die eenvoudig monitoren hoe het is gesteld met je hartritmevariabiliteit en hoe goed je je voelt.
Je kan deze apparaten bestellen op de Nederlandse website van HeartMath. Bestel je apparatuur met de kortingscode Heartcore17 en je krijgt 5% korting op je aankoop. (niet geldig i.c.m. andere aanbiedingen)
Maak geluk meetbaar met HeartMath
Hartslagvariabiliteit
De minstens 40 duizend neuronen die het hart rijk is, ook wel het hartbrein genoemd, staan in nauw contact met onze hersenen, waaronder de amygdala, thalamus en cortex. Onderling is er een voortdurende wisselwerking tussen onze hersenen en het hartbrein.
Hartcoherentie en hartslagvariabiliteit
Onze hartslag herkennen de meeste mensen als een grafiek, waarin je duidelijk ziet hoeveel hartslagen er binnen een bepaald tijdvak plaatsvinden. Deze hartslagen blijken dus niet alleen een mechanisch ritme te zijn, maar ook een intelligente manier te zijn, waarmee het hart communiceert met de rest van het lichaam.
Wat blijkt? De interval tussen de verschillende hartslagen varieert voortdurend, hetzij minimaal. Het is slechts een kwestie van milliseconden tussen de hartslagen die deze intervallen van elkaar onderscheidt. De intelligentie van het hart onthult zichzelf optimaal als er sprake is van een coherentie van het hart. Deze hartcoherentie wordt onder andere gemeten aan de hand van de hartritme variabiliteit (HRV).
De HRV is een bijzonder gevoelige graadmeter voor emotionele veranderingen, die hierin direct worden weerspiegeld. Bij een verandering van emotie is dat dus direct waarneembaar in de hartslag variabiliteit. De HRV is daarmee een belangrijke indicator voor zowel de fysiologische veerkracht als de gedragsflexibiliteit. Het geeft aan hoe de persoon in staat is zich aan te passen aan stress en veranderende omstandigheden.
Terwijl men vroeger aannam dat elke onregelmatigheid in de hartslag als ‘ongezond’ kon worden beschouwd, kwamen wetenschappers van het Amerikaanse HeartMath Institute tot de conclusie dat een grotere HRV juist duidt op een grotere veerkracht om met verandering en stress om te kunnen gaan.
Coherentie en emoties
De variabiliteit van het hartritme wordt beïnvloed door factoren zoals emoties, gedachten en lichaamsbeweging. Deze zijn niet alleen van invloed op hoe snel of intens onze hartslag is, maar ook op het functioneren van onze hersenen.
De wetenschappers van HeartMath kwamen erachter dat positieve emoties niet alleen van positieve invloed zijn op onze hartslag, maar bovendien de synchronisatie tussen verschillende lichaamssystemen verbeteren, zoals de ademhaling, spierspanning/-ontspanning, de bloeddruk en bovendien zorgen dat je je helderder van geest voelt en dus beter kunt functioneren.
Trainen van hartcoherentie
De coherentie van het hart kan getraind worden. Hoewel veel mensen als het ware ‘gevangen’ zitten in hun negatieve patronen en stress, kan dit patroon rationeel abrupt worden onderbroken: “STOP!” Door jezelf slechts een paar minuten te concentreren op het hartgebied en een warm gevoel van dankbaarheid, liefde of blijdschap te ervaren, kan dit patroon al worden doorbroken.
Het HeartMath Institute heeft een aantal technieken en tools ontwikkeld om de coherentie van het hart te trainen en zo de patronen van incoherentie te doorbreken en mensen te helpen hun emotionele balans, gezondheid en prestaties te verbeteren.
Voorbeeld hiervan is de ‘emWave Pro’ met HRV-analyse, een apparaatje dat ondersteunt bij het ontwikkelen van zelfregulatie van emoties. Het apparaatje geeft ook aan wanneer iemand de gewenste staat van hartcoherentie heeft bereikt. Het is een manier om te monitoren of de aangeleerde vaardigheden tot het gewenste resultaat leiden.
Maak geluk meetbaar met HeartMath
Geleide hartcoherentie meditatie Joe Dispenza en Gregg Braden
Joe Dispenza en Gregg Braden verwijzen in hun seminars en retreats vaak naar de term hartcoherentie. Met een geleide hartcoherentie meditatie is het voor mensen die net beginnen met meditatie eenvoudiger om in een staat van hartcoherentie te komen. Door gebruik te maken van een hoofdtelefoon met binaural beats is het nog eenvoudiger om de hersenen in theta-toestand (meditatieve toestand) te brengen.
