Misschien heb je al wel eens gehoord van binaural beats. Ze worden vaak in verband gebracht met ontspanning, meditatie en spiritualiteit. En dat klopt, want met de juiste toepassing kun je er grote voordelen mee behalen en je doelen ermee realiseren.
Wat zijn binaural beats?
Binaural beats is een auditieve illusie, waarbij twee tonen van een verschillende frequentie in elk oor hoorbaar zijn. De hersenen nemen door het frequentieverschil een derde toon waar, de binaural beat. Deze binaural beat heeft de frequentie van het verschil tussen de andere beide tonen.
Een voorbeeld: in het geval dat in het rechteroor een toon te horen is van 530Hz en in het linkeroor een toon van 540Hz, dan heeft de binaural beat een frequentie van 10Hz. De hersenen zijn geneigd de binaural beat te volgen en daarmee te synchroniseren. Voor het juiste effect is het essentieel een koptelefoon te gebruiken, zodat beide oren een verschillend signaal waarnemen.
Deze tonen werden in 1839 ontdekt door de Pruisische wetenschapper Heinrich Wilhelm Dove. Gelukkig deed de man zijn naam geen eer aan, want binaural beats zijn natuurlijk hoorbaar. Met zijn ontdekking kwam hij tot de conclusie dat de tonen de eerste vormen waren van zogenaamde ‘hersenverleiding’.
Hersenverleiding
De term hersenverleiding komt voort uit het feit dat bij een verandering van het frequentieverschil de hersenen onbewust het ‘derde’ signaal volgen en een bijbehorend hersengolfpatroon gaan aanmaken. Dit betekent dus dat binaural beats (bi-n-aural= twee gehoor) kunnen helpen bij het tot rust brengen van een overactief brein, of juist voor meer bètagolven kunnen zorgen wanneer er behoefte is aan meer concentratie.
In dit artikel zet ik alle belangrijke feiten over deze audiotechnologie voor je op een rijtje. Het blijkt namelijk dat deze wetenschappelijk onderbouwde technologie verrassend effectief kan worden ingezet bij ADHD, slaapproblematiek en pijnbestrijding, maar ook kan worden ingezet voor spirituele ervaringen, zoals meditatie, diepe ontspanning en levendige dromen.
Wel is het belangrijk te werken met goede apparatuur en geluidsfragmenten die zijn gemaakt door specialisten, want onjuist gebruik kan leiden tot het tegenovergestelde effect.
Zijn binaural beats gevaarlijk?
Het antwoord is tweeledig. Aan de ene kant zijn binaural beats niet gevaarlijk en kunnen ze veilig worden gebruikt, zolang ze op de juiste manier worden toegepast. Het is wel belangrijk om zorgvuldig om te gaan met de voordelen ervan, omdat ze een sterke invloed hebben op je hersengolven en sufheid en zelfs slaap kunnen veroorzaken. Dit is precies de reden waarom voorzichtigheid geboden is.
Er zijn situaties waarin het gebruik van binaural beats potentieel gevaarlijk kan zijn, zoals wanneer je een voertuig bestuurt of machines bedient. De beats kunnen namelijk je hersengolfpatronen beïnvloeden, waardoor je concentratie kan afnemen. Daarom is het van cruciaal belang om deze technologie nooit te gebruiken achter het stuur of vlak voor het bedienen van machines.
Na het luisteren naar een sessie kan het nog geruime tijd (1-2 uur, afhankelijk van de intensiteit en duur van de sessie) duren, voordat je hersengolven weer in een normale toestand zijn. Het is daarom verstandig om na het luisteren naar binaural beats geen activiteiten in te plannen die concentratie vereisen. Het luisteren naar een sessie kun je het best doen vlak voor het slapengaan of tijdens een meditatie.
Hoewel het waar is dat luisteren naar een bètaprogramma ’s ochtends je concentratie kan verhogen, is het toch aan te raden om minstens een uur te wachten voordat je gaat autorijden. Veiligheid staat immers voorop. Het is ook verstandig om binaural beats en isochrone tonen niet te beluisteren op momenten dat je gestoord kunt worden, aangezien dit verwarring kan veroorzaken. Bij gebruik van een brain machine zet ik bijvoorbeeld de bel af en mijn telefoon op stil om ongewenste onderbrekingen te voorkomen.
Hoe kun je deze frequenties voor je laten werken?
De toestand waarin je hersenen verkeren, zijn van invloed op alles, van je humeur tot je concentratievermogen, tot de effectiviteit waarmee je taken uitvoert. De invloed van de binaural beats op je hersenen is afhankelijk van het verschil in frequentie tussen beide patronen. Wat er precies met je hersenen gebeurt wanneer je binaurale beats gebruikt, hangt af van de frequentie van de geluidsgolf in relatie tot de dominante hersengolfpatronen in de hersenen.
Bij iemand met ADHD zijn de hersenen meer in een theta-toestand dan bij iemand zonder ADHD. Het hersengolfpatroon is dus theta-dominant. Dit hersengolfpatroon wordt geassocieerd met een verhoogde creativiteit, leervermogen en sterke intuïtie. Aan de andere kant kent het de nadelen die ons welbekend zijn uit het klaslokaal.
Door binaural beats in een bètafrequentie af te spelen door een koptelefoon, kunnen de hersengolven naar een hogere frequentie worden ‘verleid’, waardoor het concentratievermogen kan worden vergroot.
Dit is geen kwestie van het eenmalig luisteren naar een audiofragment, maar vergt training. Hoe vaker de hersenen worden getraind om deze frequentie aan te nemen, hoe krachtiger de werking wordt. Het is een kwestie van conditioneren.
Soorten binaural beats
In de afgelopen decennia heeft de ontwikkeling van binaural beats een grote vlucht genomen. Talloze apparaten en geluidsfragmenten zorgen tegenwoordig dat ook ‘leken’ diepmeditatieve toestanden kunnen ervaren, ze stellen mensen eenvoudig in staat om zelfhypnose toe te passen en helpen kinderen met AD(H)D en autisme om beter te presteren op school.
Sommige programma’s zijn bedoeld om diepe slaapniveaus te verkrijgen of om te kunnen mediteren, andere zijn bedoeld om stress en angsten te verminderen.
Isochrone tonen
Nu je de basale aard van binaural beats begrijpt, is het belangrijk deze niet te verwarren met isochrone tonen. Ze verschillen namelijk wezenlijk van elkaar, maar kunnen elkaar wel uitstekend aanvullen.
Isochronische tonen zijn normale beats, maar van slechts één enkele frequentie die naast binaural beats kunnen worden gebruikt in het proces om de hersengolven te beïnvloeden. Op het eenvoudigste niveau is een isochronische toon een toon die snel wordt in- en uitgeschakeld. Het zijn dus scherpe, onderscheidende geluidspulsen. (piep-0-piep-0-piep)
Isochrone tonen en binaural beats
In 1981 publiceerde de wetenschapper Arturo Manns een studie die de effectiviteit van isochrone tonen aantoonde. Dit werd later bevestigd door anderen, waaronder David Siever, die Mind Alive startte. Mind Alive is een bedrijf dat brainmachines en programma’s ontwikkelt voor Audio-Visual Entrainment (AVE).
Terug naar binaural beats
Binaural beats kunnen een positieve invloed hebben op hoe je hersenen functioneren, mits correct gebruikt uiteraard! De hersenen zijn gevuld met neuronen die informatie verwerken en communiceren via een netwerk. Wanneer deze neuronen actief zijn, produceren ze een zeer kleine hoeveelheid elektriciteit. Deze elektrische signalen worden opgepikt tijdens een EEG, waarbij je een muts met elektroden op je hoofd krijgt.
Het brein produceert constant frequenties – hersengolven – en deze hebben een nauw verband met hoe we ons voelen. In het bijzonder wanneer een hersengolffrequentie laag is, zoals bij theta of delta, voelen we ons rustig, ontspannen, kalm en slaperig. Wanneer we geconcentreerd, alert en actief zijn, zijn de frequenties in onze hersenen aanzienlijk hoger, in de bèta-/gammastand.
Binaural beats kun je gebruiken op momenten dat het jou uitkomt. Door eenvoudigweg een koptelefoon te gebruiken, kun je ze toepassen in de bus, tijdens de studie, ’s avonds op bed voor het slapengaan, of wanneer je lekker wilt mediteren.
Binaural beats bij ADHD en ADD
Binaural beats hebben ook bij de behandeling van ADHD en ADD veel potentiële voordelen, waaronder verbeterde concentratie en meer rust in het hoofd. Het is echter logisch dat er niet veel wetenschappelijk onderzoek wordt gedaan naar een manier die geen geld in het laadje brengt. Dat is ook de reden waarom grootschalig wetenschappelijk onderzoek achterblijft.
De praktijk laat inmiddels zien dat veel ADHD-‘patiënten’ aangeven baat te hebben bij binaural beats. Een zeer kleinschalige pilotstudie uit 2010 van 20 kinderen met ADHD leverde enkele veelbelovende resultaten op. In het onderzoek werd gekeken of het luisteren naar binaural beats fragmenten een paar keer per week zou kunnen helpen om de aandachtsklachten te verminderen in vergelijking met audio zonder binaural beats.
Hoewel de resultaten van dit onderzoek naar binaural beats bij ADHD en ADD geen significante resultaten lieten zien, meldden de deelnemers in beide groepen dat ze tijdens de drie weken van het onderzoek wel profijt hadden bemerkt.
Ongeacht de wetenschappelijke onderbouwing, is het natuurlijk altijd het proberen waard of het luisteren naar binaural beats iets voor jouzelf kan betekenen. Op Youtube zijn talloze video’s te vinden die de hersengolven beïnvloeden en concentratie- en aandachtsklachten kunnen verminderen.
Ervaringen met binaural beats
Veel mensen vertellen na hun eerste ervaring met binaural beats dat ze er ‘gek van worden’. “Daarvan kun je toch niet ontspannen?” Hoewel het in eerste instantie vaak onwennig klinkt, zal je merken dat naarmate je langer luistert en de frequentie verandert, je hersenen vanzelf tot rust komen ten gevolge van de hersenverleiding.
Het feit dat sommige mensen de verschillende tonen niet aangenaam vinden klinken, heeft ervoor gezorgd dat veel binaural beats fragmenten zijn opgenomen met aangename achtergrondmuziek. Deze synergie zorgt er voor dat een audiofragment aangenamer is om naar te luisteren en nóg rustgevender kan zijn.
Mijn eerste persoonlijke ervaring met binaural beats gaat terug naar 2003, toen ik een brain machine van Mind Alive kocht. Het was een spartaans model, maar met alles erop en eraan. Mijn ADHD-klachten van destijds waren er bij consequent dagelijks gebruik redelijk mee te handhaven.
Meditatie en spiritualiteit
Zoals eerder gezegd worden binaural beats veelvuldig ingezet bij spirituele oefening. Ze kunnen bijvoorbeeld worden gebruikt voor meditatie, spirituele ervaringen of de Wet van Aantrekkingskracht.
Zelf gebruik ik regelmatig binaural beats om in slaap te komen, bij het mediteren of als ik mezelf even niet goed kan concentreren.
Is de werking van binaural beats met wetenschappelijk onderzoek bewezen?
Aangezien de bovenstaande beschrijving allemaal heel mooi kan lijken en te eenvoudig om waar te zijn, is het een terechte vraag of het niet een beetje té mooi lijkt. Wordt de werking wetenschappelijk onderschreven? Is deze theorie wel goed onderbouwd?
Het goede nieuws is dat de wetenschap die onderzoek doet naar hersengolven steeds beter wordt. Het Monroe Institute in Amerika doet al decennialang succesvol onderzoek en zij hebben programma’s ontwikkeld die steeds frequenter worden toegepast in de psychiatrie, maar ook bij chirurgische ingrepen voor pijnbestrijding.
De lijst met wetenschappelijke publicaties groeit gestaag.1,2,3
De moderne westerse geneeskunde heeft de toepassing echter nog niet grootschalig omarmd, aangezien deze technologie de farmaceutische industrie uiteraard niet in de kaart speelt.
Correct gebruik
Gebruik deze eenvoudige handleiding om op een veilige en vooral effectieve manier met binaural beats te werken.
Stel eerst vast welk doel je hebt. Wil je ontspannen? Jezelf beter concentreren? Of een diepe staat van meditatie bereiken? Een creatieve visualisatie?
Kies een moment en locatie waar je niet gestoord kan worden gedurende een periode van 30-45 minuten, afhankelijk van de duur van het audiofragment.
Sluit je ogen tijdens de sessie om zoveel mogelijk afleidende factoren uit te sluiten. Luister met een hoofdtelefoon of oordopjes (let goed op links en rechts) ongeveer een half uur naar de binaural beats. Je hersenen hebben ongeveer 7-8 minuten nodig om goed te synchroniseren met de audiotrack.
Herhaal de sessies regelmatig om een patroon te ontwikkelen. Meer is niet altijd beter, dus je hoeft niet 24/7 met een koptelefoon op je hoofd te zitten.
Mogelijke voordelen van binaural beats
Veel mensen die voor een periode van een maand binaural beats hebben gebruikt, noemen voordelen als:
- Verbetering en verdieping van slaap
- Meer ontspanning gedurende de dag
- Levendige dromen
- Reductie van angst- en stressgevoelens
- Binnen 15-30 minuten in een diep meditatieve staat
- Betere focus en concentratie
- Grotere creativiteit
- Betere sportprestaties
- Verbeterd humeur
Het grootste voordeel van het gebruik van binaural beats is dat je in een tijdsbestek van 15-30 minuten een hersengolfpatroon kunt ‘oproepen’, terwijl het anders veel langer kan duren. Hiermee haal je de tools in huis waarmee je kan beschikken over zeer geavanceerde vaardigheden, terwijl anderen daar jarenlange training voor nodig hebben.
Je kan het vergelijken met monniken die jarenlang oefenen om in een diepe meditatieve staat te komen. Jij kan met je binaural beats in een half uur hetzelfde bereiken, ongeoefend.
Alles draait erom om de juiste hersengolffrequenties in je hersenen te triggeren en deze gedurende enige periode te handhaven en zo te trainen.
Zelf binaural beats maken
Natuurlijk zijn er op Youtube eindeloos veel video’s te vinden met binaural beats, sommige alleen met de beats, andere met heerlijk rustgevende muziek. Je kunt ook zelf binaural beats maken. Dat kun je doen door bekende muziekprogramma’s te gebruiken, zoals bijvoorbeeld Audicity of Ableton Live. Natuurlijk zijn er peperdure (van 500 euro en duurder) en professionele programma’s verkrijgbaar, maar de basisuitvoeringen volstaan ook voor dit doel.
Gelukkig zijn er online handleidingen beschikbaar die je uitleggen hoe je stap voor stap zelf binaural beats met deze programma’s kan maken. Deze handleidingen kan ik je aanraden:
Zelf binaural beats maken in Audicity
Zelf binaural beats maken met Ableton Live
Ook bestaan er online binaural beat generators of kun je een app op je telefoon installeren:
Online binaural beat generator
Binaural beat generator als app voor Android
Binaural beat generator als app voor Apple
Conclusie
Binaural beats kunnen op veel verschillende vlakken een waardevolle aanvulling zijn bij het verwezenlijken van doelen. Of het nu gaat om werk, relaties, sportdoelen of rijkdom, een combinatie van visualisatie en de juiste hersengolfpatronen – waarbij je rechtstreeks contact maakt met het onderbewuste – het draagt altijd bij aan meer positiviteit in je leven.
Je kan ervoor kiezen om concentratieprogramma’s te beluisteren bij AD(H)D, thetaprogramma’s afluisteren voor meditatie of hypnose, of deltagolven voor diepe slaap. Elk geluidsfragment draagt letterlijk bij aan de juiste mindset, de juiste toestand van de hersenen om je doelen te manifesteren.
Zoek op Youtube maar op binaural en je komt een waslijst tegen van geluidsfragmenten, sommige met aangename, rustgevende muziek, andere alleen met binaural beats. Ervaar wat voor jou het prettigst voelt.
